Verdeeldheid

De Week van gebed voor eenheid van christenen 2023 moedigt kerken aan om goed te doen en recht te zoeken. Bijzondere aandacht is er voor de verdeeldheid die veroorzaakt wordt door het onrecht van ongelijkheid en racisme. Doe ook mee en organiseer de gebedsweek in jouw geloofsgemeenschap of woonplaats. 

De Bijbeltekst die centraal staat tijdens de Week van gebed voor eenheid komt uit Jesaja 1 vers 17: ‘Leer goed te doen; zoek het recht, houd tirannen in toom, kom op voor wezen, sta weduwen bij’. Het materiaal voor deze gebedsweek werd aangereikt door kerken uit de Amerikaanse staat Minnesota.

Lees de uitleg bij dit thema

Materiaal 'Week van gebed'

Gemeenten die meedoen aan de 'Week van Gebed' kunnen op de bijbehorende website inhoudelijke en promotiematerialen downloaden of bestellen. 

Er is materiaal te vinden voor:

• Interkerkelijke vieringen
• Kinderdiensten
• Een gebedsbijeenkomst
• Een overdenking met tieners
• Promotiemateriaal ter ondersteuning van de activiteit die je organiseert

Zie ook https://www.weekvangebed.nl/. 

Over de 'Week van gebed'In de jaarlijkse Week van gebed voor eenheid van christenen bidden christenen samen voor eenheid, voor hun wijk en de wereld. Deze gebedsbeweging begon al 175 jaar geleden en wordt wereldwijd gehouden. In Nederland doen naar schatting jaarlijks zo'n 200.000 mensen mee met het initiatief. De gebedsweek wordt georganiseerd door MissieNederland en de Raad van Kerken.

• predikant in de Brug-Es Kerk in Dwingeloo (70%) met een lokale missionaire taak (30%)
• opleiding theologie aan de Rijksuniversiteit Groningen en de PThU Groningen
• jonge theoloog des vaderlands 2019-2020
• voelt zich confessioneel evangelisch

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken?

“Een werkomgeving waarin ik tot bloei kan komen, waar mensen zijn met wie ik op kan trekken, waar ik de vrijheid krijg om creatief te zijn. Daarnaast stil zijn en gebed. Toen ik als kersverse dominee mijn werkplan schreef, nam ik voor elke dag een uur stil zijn en bidden op. Erg ambitieus en lastig om vol te houden, maar ik begin elke werkdag met een gebedsmoment. En soms loop ik even het bos in. Ik ben het aan mezelf en aan de gemeente verplicht. Ik word er een betere dominee van.”

Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?

“Door tijd voor stilte en rust. En voor mijn gezin. Mijn vrouw trekt me af en toe aan m’n jasje: dit gaat zo niet. Dat heb ik nodig. Voor mij heeft opbranden trouwens niet te maken met de hoeveelheid werk maar met de ervaring van zinvolheid. Als het er bijvoorbeeld om gaat dat kerken moeten sluiten, wil ik niet van collega’s horen dat zij straks het licht wel uitdoen omdat er toch al jaren geen kind meer in de kerk komt. Zoiets put me uit. We hebben als kerk een roeping voor de omgeving, verlies de moed niet.”

Welk onderdeel van je werk doe je het liefst?

“Het stukje onderwijs: preken en catechisatie. Ik heb wekelijks 13 jonge belijdeniscatechisanten bij mij thuis. Daar krijg ik energie van. Maar ook spreek ik graag over missionair werk in de gemeente: hoe ben je kerk naar buiten? Ik inspireer mensen graag om hun eigen roeping te ontdekken. We hebben een schat in huis. Ik wil mensen daar weer trots op maken.”

Met wie zou je graag een keer aan tafel zitten?

“Met Barack Obama. Ik zou met hem over zijn motivatie willen praten. En als ik dan toch in Amerika ben met Donald Trump. Hoe kan hij de dingen zeggen die hij zegt? Hoe komt hij ertoe zulke hatelijke leugens te verspreiden?”

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving, en jouw rol daarin?

“Die rol zie ik vooral lokaal. Ik ben niet zo’n fan van een landelijke kerk die zich over thema’s uitspreekt. Individuele christenen en predikanten hebben wél een roeping om het debat vorm te geven. Dwingeloo ligt tussen twee Natura 2000-gebieden. We hebben als kerk boeren uitgenodigd: kom op verhaal in de stikstofcrisis, waar lig je wakker van? Dat haalde de voorpagina van de lokale kranten. Het dorp merkt dan: bij de kerk kunnen we aankloppen. Daartoe dient ook mijn ‘biertje met de dominee in het lokale dorpscafé’. Daar krijg ik veel enthousiaste reacties op.” 

Welk boek, welke film of podcast raad je collega’s aan?

“De boeken van Eugene Peterson, een Amerikaanse predikant en theoloog die schrijft over hoe je als predikant geestelijk gezond blijft. En de Engelstalige app Lectio 365, vergelijkbaar met de podcast ‘Eerst dit’. Aan het begin en het eind van elke dag een kleine liturgie. Even reflecteren, samen met God.”

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“Jeremia 29:7 uit de NBV. ‘Bid tot de HEER voor de stad waarheen ik jullie weggevoerd heb en zet je in voor haar bloei, want de bloei van de stad is ook jullie bloei.’ Dat is mijn roeping.”

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Dat de kerk minder verlegen wordt met het evangelie. We zijn verleerd om trots te zijn op wat we in huis hebben met het evangelie. We moeten er weer vrijmoedig over praten.”

Lees meer in de serie over het ambt:

Concrete bijdrage

De huisvesting van de statushouders in Breukelen is een besluit van het college van burgemeester en wethouders van gemeente Stichtse Vecht. Burgemeester Ap Reinders ondertekent deze week een overeenkomst met dit Thuisgeef-initiatief. 

"Bij de lancering van het Thuisgevers-project in september dacht ik onmiddellijk aan onze leegstaande pastorie", vertelt Bertine Oosthoek. "Nadat een online inspiratiesessie van de Thuisgevers, heb ik direct contact opgenomen met gemeente Stichtse Vecht. Na intensief overleg zijn we tot deze overeenkomst gekomen. We hebben denk ik de beelden van het overvolle Ter Apel allemaal nog op ons netvlies. Ik ben blij dat we samen met de gemeente concreet kunnen bijdragen aan een oplossing door hier zes statushouders te huisvesten."

Inboedel

Half december zullen de statushouders de pastorie daadwerkelijk betrekken, voor ten minste een half jaar. De directe omwonenden zijn geinformeerd en staan volgens Oosthoek positief tegenover het initiatief, net als de Protestantse Gemeente in Breukelen. “Na een presentatie over ons voornemen, kreeg ik vanuit de kerk direct spullen voor de inboedel aangereikt. De afgelopen weken is de pastorie met man en macht opgeknapt en ingericht – zelfs de bedden zijn al opgemaakt. De mensen kunnen er morgen in. Ook staat er een aantal vrijwilligers klaar om de nieuwe bewoners als buddy bij te staan!”

De Thuisgevers

Het project de Thuisgevers is een initiatief van de Protestantse Kerk in Nederland en gemeente Kampen. Zij willen de opvangcrisis helpen oplossen door gezamenlijk honderden statushouders tijdelijk te huisvesten bij kerkelijke gemeenten en andere maatschappelijke organisaties in Nederland. Dat doen ze door publiek-private samenwerkingen te initiëren, waarmee de Protestantse Kerk in Nederland en gemeente Kampen samen goede ervaringen hebben opgedaan bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Het projectbureau van de Thuisgevers geeft kosteloos advies en ondersteuning aan gemeenten, kerken en andere maatschappelijke organisaties die willen onderzoeken of zij statushouders kunnen huisvesten. Ook helpt het projectbureau bij het financieren hiervan.

Lees meer:

Jeanette de Korte is docent Communicatie en Pastoraat én supervisor aan de opleiding Theologie op de Christelijke Hogeschool Ede. Daarnaast runt zij een eigen praktijk als trainer, coach en supervisor. “Gods liefde communiceren vraagt, naast kennis over de goede boodschap van het evangelie, ook kennis en vaardigheid op het terrein van communicatie. Dat laatste is mijn specialiteit. Ik geef er colleges, cursussen en trainingen in, het heeft mijn hart. Waar mensen gekwetst of moedeloos zijn geraakt, of bezig zijn met groei en ontwikkeling, ben ik graag betrokken. Vanuit geloof, dat onderscheidt pastoraat van hulpverlening.

“Geloof onderscheidt pastoraat van hulpverlening”

Er gebeurt veel in een mensenleven. Tijdens pastorale gesprekken komt altijd de vraag ter sprake hoe je daarin de aanwezigheid van God op het spoor komt en ervaart. Ook als God afwezig lijkt, kan dat onderwerp van gesprek zijn.”

Hoe voer je een goed pastoraal gesprek?

“Zorg dat je hoofd leeg en je hart open is om werkelijk te kunnen horen wat de ander je vertelt. Jezus liet zelf een houding zien die wij na kunnen volgen: de kwetsbare ander met bewogenheid zien. Dan ontstaat vanzelf mededogen. In het moment zelf ben je zo nabij mogelijk, terwijl je weet dat je vanuit je professionaliteit het gesprek blijft sturen. Ik noem dat: maximale nabijheid met behoud van distantie. Soms komt een verhaal te dichtbij. Het is niet erg als de pastor een keer een traan laat, zolang je maar weet wat je doet.

Pastoraat is een vorm van topsport. Je stelt je open om het verhaal van de ander te horen en te begrijpen. Vandaaruit stel je vragen naar de betekenis van God, geloof, de verhalen uit de Bijbel. Dat kan alleen als je eigen geloof en spiritualiteit meedoen. Is dat niet zo, dan ontbreekt je de taal om het verhaal van de ander te verstaan en te verrijken met jouw geloof, inzicht en ervaring. Hoe geloof je, hoe ga je om met lijden? Welke woorden en beelden gebruik je voor God?”

De kleur van de gemeente bepaalt hoe het pastoraat eruitziet?

“De pastorale theorie kent in hoofdzaak drie stromingen: kerygmatisch, hermeneutisch en therapeutisch pastoraat. Kerygmatisch: de pastor komt met het Woord van God, het heil bestaat in de verlossing van de zondaar, dat is het centrum van het pastorale gesprek. Soms gaat dat voorbij aan de persoon van de pastorant. Hermeneutisch: hierin vormt het verhaal van de mens het aanknopingspunt om het verhaal van God binnen te brengen. De pastor luistert naar het levensverhaal en zoekt openingen om God ter sprake te brengen. Therapeutisch: de pastorant staat centraal, de pastor is present, maar het is niet noodzakelijk dat God ter sprake komt. Het blijft bij de ontmoeting, waarin iets van God kan doorklinken.

Ik voel me het meest thuis bij het hermeneutisch pastoraat. Daarin kan de pastor zijn of haar geloof en spiritualiteit inbrengen in een gesprek van hart tot hart.”

Pastoraat richt zich vaak op doelgroepen, zoals ouderen of alleenstaanden.

“Ik ben niet zo van de doelgroepen. Natuurlijk moet je weten wat er speelt binnen verschillende generaties. Bij ouderen speelt vaak verlies een rol, van gezondheid, belangrijke anderen, levenskracht. Wie ben ik zonder mijn werk, zonder mijn geliefde? Bij dertigers draait het om relaties, werk en kinderen. Bij jongeren spelen thema’s als onzekerheid en eenzaamheid. Het viel mij op dat er veel vingers omhoog gingen toen ik studenten vroeg of ze zich eenzaam voelen. 

“Pastoraat is vooral verbinding tussen mensen binnen de geloofsgemeenschap”

Voor mij is pastoraat vooral verbinding tussen mensen binnen de geloofsgemeenschap, over de grenzen van doelgroepen heen. Bouwen aan echte en hechte relaties, iedereen telt mee. Man, vrouw, jong, oud, arm, rijk, met of zonder relatie. In een gemeente hoor je bij een groep waar je niet per se voor hebt gekozen, waarbinnen je het uit moet zien te houden.”

Hoe kom je uit je eigen bubbel?

“Zoek naar gemeenschappelijke ervaringen waarin we elkaar ontmoeten en inspireren, van elkaar leren. We zullen tijd en ruimte moeten vrijmaken voor deze ontmoetingen, willen we de gemeenschap bij elkaar houden. Onder ouderen en jongeren groeit het bewustzijn dat zij iets voor elkaar kunnen betekenen. Dat kan op allerlei manieren: maaltijden, gespreksgroepen, een bijbelgroep, persoonlijke gesprekken. De tijd is voorbij dat ouderen wisten hoe het moest en jongeren niet. Er is meer gelijkwaardigheid. Zo kunnen jonge mensen ouderen de weg wijzen naar hoe je sociale media kunt inzetten in het pastoraat. Denk aan een WhatsAppgroep waarin je elke dag even vraagt of alles goed gaat.”

Zijn er genoeg vrijwilligers voor het pastorale werk?

“Ik geloof in het ambt aller gelovigen, waardoor er in een gemeente voortdurend onverdeelde aandacht en zorg voor elkaar is of zou moeten zijn. Daarnaast zijn er ouderlingen en bezoekvrijwilligers die de basiszorg onderhouden. HBO-theologen en predikanten bieden gespecialiseerde zorg, bijvoorbeeld bij rouwen en trouwen.

Mensen hebben minder tijd voor vrijwilligerswerk. Tegelijkertijd groeit de groep ouderen. Die groep kan minder een beroep doen op zorg. Daardoor worden onderlinge zorg en saamhorigheid belangrijker. Dat kan ook, omdat met de vitaliteit van ouderen ook de wens groeit actief te blijven in kerk en samenleving. Wij zullen, ook in de kerk, meer werk gaan maken van gemeenschapsvorming.”

Doet mij denken aan Het geheime dagboek van Hendrik Groen.

“Ja! Vind je dat niet mooi? Ouderen zorgen voor elkaar en gaan samen op stap. Ik zie daarin zoveel tederheid en liefde, voorbeeldig voor de kerk. De groep rond Hendrik is elkaar een hand en een voet, een luisterend oor. Ik hoef er helemaal geen moeite voor te doen om in een boek en een serie als deze iets van Gods Koninkrijk te herkennen, terwijl God niet wordt genoemd.”Lees ook het artikel: Hoe voer je een goed pastoraal gesprek?

Zing mee met Lucas en Pearl

Woon jij in (de buurt van) Sliedrecht, Harderwijk, Surhuisterveen, Vollenhove of Middelharnis, of vind je het gewoon leuk om een keer mee te zingen in een speciaal kerst-projectkoor? Dan is nu je kans! Tijdens de samenzangconcerten in december nodigen we je uit om mee te zingen met Lucas Kramer en Pearl Jozefzoon. 

Uit volle borst

Ervaring met koorzang is niet nodig, alleen een grote dosis enthousiasme en plezier in zingen. Een moment om te ontmoeten, samen te zingen en elkaar te bemoedigen in het geloof. Een paar uur voor het concert begint studeer je met het koor een paar liederen in. Hiermee ondersteunt het koor de solisten tijdens het concert. Daarnaast studeren we samen een aantal minder bekende kerstliederen in zodat we deze ‘s avonds uit volle borst kunnen zingen tijdens het concert. 

Het programma is als volgt:

16.30 uur: ontvangst met koffie of thee17.00 uur: repetitie18.30 uur: einde repetitie, pauze met een broodje20.00 uur: aanvang concert ‘Samen zingend op weg naar Kerst’

Na je opgave ontvang je meer informatie over de liederen die gezongen worden.

Zingen in de kerk

Vanuit de Protestantse Kerk worden de concerten georganiseerd door Zingen in de Kerk, het muzikale programma van deze kerk. Tijdens deze concerten vinden audio-opnames plaats die ook te horen zullen zijn bij de radioprogramma's Groot Nieuws en De Muzikale Fruitmand (NPO Radio 5). In 2023 zullen er ook tv-opnames plaats gaan vinden.

Bestel hieronder kaarten om mee te zingen in het projectkoor:

Bestel kaarten voor het projectkoor

Tip: je kunt je nu ook aanmelden voor de tv-opname van de Nederland Zingt-kerstviering, met Lucas Kramer en Pearl Jozefzoon. Deze opname vindt plaats op 13 december vanaf 12.30 uur in de Oude Kerk te Maasland.

Meer lezen over de samenzangconcerten:

Allerlei activiteiten

De vakanties van Het vakantiebureau worden verspreid door het jaar georganiseerd en vinden plaats in de zorghotels Dennenheul in Ermelo, Nieuw Hydepark in Doorn en hotel IJsselvliedt in Wezep. Ook zijn er vaarvakanties op het schip de Prins Willem-Alexander. Tijdens de vakantieweken worden er allerlei activiteiten georganiseerd. Gasten kunnen wandelen of (rolstoel-/duo-) fietsen in de prachtige omgeving van de hotels, mee met een excursie, deelnemen aan een spel of genieten van een optreden. Liever een boek lezen, puzzelen of lekker buiten zitten? Dat kan ook. Niets moet, (bijna) alles mag in zo’n vakantieweek.

Open protestant-christelijk karakter

Een team van ervaren vrijwilligers is tijdens de vakantieweek aanwezig om de vakantiegasten waar nodig te ondersteunen. Ook als men een zorgvraag heeft, staan de vrijwilligers klaar: verpleegkundigen en verzorgenden continueren de zorg zoals gasten dat thuis gewend zijn.

De vakantieweken hebben een open protestants-christelijk karakter: iedereen is van harte welkom! Een predikant of geestelijk verzorger is aanwezig, verzorgt de zondagse viering en is beschikbaar voor een goed gesprek. De vakantieweken worden mede mogelijk gemaakt door de Protestantse Kerk Nederland.

Vakantiegids 2023 aanvragen

Ken je senioren of andere mensen met een zorgbehoefte in je gemeente voor wie een vakantie van Het vakantiebureau geschikt is? Wijs ze op deze vakantiemogelijkheden. Download de digitale vakantiegids of kijk op hetvakantiebureau.nl. Op deze website kun je ook een papieren vakantiegids aanvragen. 

Reserveren voor een vakantie kan het beste online, maar ook via een papieren reserveringsformulier. Alle gasten die al eens eerder met Het vakantiebureau op vakantie zijn geweest, ontvangen de nieuwe vakantiegids met reserveringsformulier begin december in de bus. Je kunt ook extra vakantiegidsen aanvragen om uit te delen op een ouderenbijeenkomst of mee te geven aan een pastoraal medewerker bij een huisbezoek. Stuur dan een mail naar info@hetvakantiebureau.nl. 

Vrijwilliger worden? 

Lijkt het je leuk om de vakantiegasten een heerlijke onbezorgde week te bezorgen? Meld je dan aan als vrijwilliger via hetvakantiebureau.nl/vrijwilliger. Voor meer informatie over vrijwilligerswerk bij Het vakantiebureau kun je contact opnemen met Wim van der Tas, coördinator vrijwilligers, wvandertas@hetvakantiebureau.nl of 0343 - 74 58 98.

Lees ook:

• werkt sinds 2016 als pastor in Hall en Voorstonden, daarvoor als kerkelijk werker in Biddinghuizen
• studie hbo theologie, daarna bachelor theologie in Kampen
• houdt niet van ‘hokjes’, maar voelt zich het meest verwant aan de confessionele, evangelische en protestantse stroming binnen de kerk 

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken?

“Soms heb ik het nodig te zien dat de vrucht er is. Dat vraagt wel eens goede ogen en oren, vooral in een klein dorp. Je moet jezelf blijven voeden uit de hoop en tevreden zijn met kleine stapjes. God ziet het werk dat ik doe in zijn koninkrijk, maar het is goed om ook af en toe van mensen bemoediging te ontvangen.”

Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?

“Om niet op te branden veeg ik af en toe mijn agenda leeg. Dan lees ik een boek, ontmoet mensen, bezoek kinderen en familie of maak muziek. Dat geeft me echt ontspanning.”

Wat doe je het liefst van je kerkenwerk?

“De omgang met mensen in het pastoraat geeft me altijd inspiratie. Wat daarin is gezegd of gezwegen mag ik bij God neerleggen, anders kun je dit werk niet doen. Je hoeft alleen maar te luisteren en te delen wat op dat moment nodig is. Ik probeer altijd met gebed af te sluiten, en benoem dan ook dat ik de moeilijkheden bij God breng.”

Met wie zou je graag een keer aan tafel zitten?

“Met geestelijk verzorger en schrijfster Margriet van der Kooi. Ik heb verschillende boeken van haar gelezen en herken me erin. Ik respecteer haar wijsheid om vanuit Gods liefde mensen bij te staan. Ze is een inspiratiebron voor me, een soort mentor aan wie ik me kan spiegelen.”

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving, en jouw eigen rol daarin?

“De priesterlijke rol van de kerk - een biddende houding - vind ik erg belangrijk. De kerk staat midden in de samenleving en als pastor mag je er zijn voor de mensen die daarin leven, ook als ze God niet kennen. Daarnaast is de kerk het aanspreekpunt bij rituelen als uitvaart en doop. De kerk is priesterlijk aanwezig namens God in het dorp, zo noem ik het wel eens bij ons.”

Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je collega’s aan?

“De Schotse detectiveserie Vera die je op NPO kunt bekijken. Het boeiende hierin vind ik hoe zij met mensen omgaat en hen doorziet. Het is ook heerlijk ontspannend.” 

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“De verzen in 2 Timotheüs 1, 7 en 8a: ‘Want God heeft ons niet gegeven een geest van vreesachtigheid, maar van kracht en liefde en bezonnenheid. Schaam u dan niet voor het getuigenis van onze Heere, en ook niet voor mij’ (HSV) brengen me terug bij de kern vanwaaruit ik leef. Als ik naar een ingewikkeld gesprek ga, kan deze tekst ineens bij me opkomen. Dat helpt me altijd.” 

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Dat de kerk meer gaat bidden en minder gaat praten. Meer luisteren naar hoe God spreekt door de Bijbel en mensen heen, want dan wordt de mens kleiner en God groter. Dat draagt écht bij aan Gods koninkrijk. We gaan zien wat er dan gebeurt!”

Lees meer in de serie over het ambt:

Nieuwe levenskracht

Na de ziekte en het overlijden van zijn vrouw ging de Utrechtse dertiger Jan Verduijn (nu 40) door een zware periode. Hij ontdekte dat ademhalingsoefeningen en meditatie hem rust brachten in een tijd van rouw. Maar hij ervoer het als een enorm gemis om geen jonge lotgenoten te hebben. “Ik bedacht hoe mooi het zou zijn als jonge mensen een plek hebben waar ze hun zorgen met elkaar kunnen delen en nieuwe levenskracht vinden.”

Zo ontstond het idee voor Op Adem: een pioniersplek waar jongvolwassenen kunnen onthaasten. Met fysieke cursussen, gezamenlijke gezonde maaltijden en online trainingen. Jan: “Veel jonge mensen beseffen dat ze meer rust zouden moeten inbouwen. Maar terugschakelen is moeilijk. Door ademhalingsoefeningen en meditatie – een luisterende gebedsvorm – help ik hen onthaasten en Gods stem verstaan.”

Ruimte voor levensvragen

Utrechtse jongvolwassenen weten Op Adem inmiddels te vinden: verschillende groepen volgen cursussen, er is een WhatsApp-community, en meer dan 200 jongeren volgen online trainingen. “Als jonge mensen tot rust komen, komt er ruimte voor de grote levensvragen”, merkt Jan. “Bij ons kunnen ze delen waar ze op vastlopen. Dat geeft vaak een gevoel van herkenning en diepe verbondenheid.”

Jongerenprijs

Met ingang van 1 januari 2022 is Op Adem officieel een pioniersplek, verbonden aan de Protestantse Gemeente Utrecht, met betrokken steun van de Nieuwe Kerk in Utrecht. Twee jaar geleden won Op Adem een van de jongerenprijzen van fonds Kerk en Wereld. “Dat bedrag hielp ons enorm bij de start van ons online programma. Hierdoor zijn al honderden jongeren op adem gekomen.”

Fonds Kerk en Wereld wil mensen in de Nederlandse samenleving met elkaar verbinden, ongeacht geloof, kleur of achtergrond. Heb jij – vanuit christelijke inspiratie – een idee dat de wereld voor jongeren van 12-35 jaar mooier maakt? Ding mee naar de Jongerenprijs 2023! Elf initiatieven maken kans op een van de geldbedragen. Je kunt je project indienen tot 31 januari 2023. Alle deelnemers mogen deelnemen aan het Wereldverbeteraarsdiner op 19 april. Daar wordt ook bekendgemaakt wie de winnaars zijn van de Jongerenprijs 2023. 

Meer informatie en meedoen:jongerenprijs.nl

Lees ook:

Het ambt van ouderling

De kerkorde zegt het volgende over ouderlingen:

‘De ouderlingen zijn in het bijzonder geroepen tot de zorg voor de gemeente als gemeenschap, het dragen van medeverantwoordelijkheid voor de bediening van Woord en sacramenten, de herderlijke zorg en het opzicht en de toerusting van de gemeente tot het vervullen van haar pastorale en missionaire roeping (en zij die daartoe zijn aangewezen), en bovendien tot de verzorging van de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeente van niet-diaconale aard.’

Taak van de ouderling

Door in te zoomen op de verschillende onderdelen, wordt de reikwijdte van de taak van de ouderling inzichtelijk:

• De zorg voor de gemeente als gemeenschap. Dit doet een ouderling niet alleen, de hele kerkenraad is hiervoor verantwoordelijk. Toch zijn het de ouderlingen die met extra aandacht naar dit onderwerp mogen kijken. Hoe vormen wij een gemeenschap van Christus? Hoe zit het in deze gemeente met de relatie met God, met elkaar en de wereld om ons heen? 
• Het dragen van medeverantwoordelijkheid voor de bediening van Woord en sacramenten. Iedere kerkdienst heeft een ‘ouderling van dienst’ die ook het consistoriegebed Pijl naar beneden Verder lezenHet Consistoriegebed uitspreekt. Bij de handdruk - of het gebaar - aan het begin van de dienst draagt de ouderling van dienst de verantwoordelijkheid over aan de predikant. Bij de handdruk na afloop wordt die verantwoordelijkheid als het ware 'teruggenomen'. Dit ritueel betekent dat de predikant niet in zijn of haar eentje verantwoordelijk is voor wat er tijdens de kerkdienst gebeurt. Je bent als kerkenraad, en meer specifiek als ouderlingen, samen met de predikant verantwoordelijk voor de bediening van het Woord en de sacramenten, dat wordt uitgedrukt in die handdruk.In de kerkenraad wordt ook aandacht geschonken aan de inhoudelijke bezinning op de verkondiging en de sacramentsbediening. Ten slotte kun je ook denken aan de taak van de ouderling bij de sacramenten, zoals aanwezig zijn bij doopgesprekken of de bediening van het avondmaal.
• De toerusting van de gemeente tot het vervullen van haar pastorale en missionaire roeping. De gemeente is een missionaire Pijl naar beneden Verder lezenMissionair werk en pastorale Pijl naar beneden Verder lezenPastoraat gemeenschap, de leden hebben hierin een opdracht en de kerkenraad draagt daar de verantwoordelijkheid voor. Ook juist als het gaat om het toerusten van de leden. De missionaire roeping kan belegd zijn bij een missionaire ouderling, een missionaire werkgroep of een evangelisatiecommissie.
• De herderlijke zorg (pastoraat) in de vorm van daadwerkelijke nabijheid en persoonlijke aandacht, namens de Herder. Uiteindelijk is Hij het die zorgt. In de kerk geven we die zorg gestalte door betrokken te zijn op elkaar. De predikant en de ouderlingen bewaken dat samen, geven er ook zelf gestalte aan, gaan erin voor, maar uiteindelijk is het iets van de hele gemeente: we bevorderen de onderlinge zorg. Het heeft ook met onderling pastoraat Pijl naar beneden Download hier een digitale brochure over onderling pastoraat te maken: gemeenteleden staan elkaar bij, helpen en bemoedigen elkaar. 
• Het opzicht. Als ouderling ben je samen met de predikant(en) medeverantwoordelijk dat de leden van de gemeente op de weg van het belijden van de kerk blijven en om hen daar zo nodig op aan te spreken. Er kan iets misgaan in de gemeente, qua gedrag of qua het belijden van de kerk. Daar kunnen gemeenteleden elkaar op aanspreken.
• De verzorging van de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeente van niet-diaconale aard is de verantwoordelijkheid van de ouderling-kerkrentmeester Pijl naar beneden Verder lezenWat zijn de taken van een kerkrentmeester?. 

Profiel ouderling

In veel gemeenten wordt de taak van de ouderling vooral pastoraal ingevuld. Ambtsdragers moeten dan in staat zijn om pastorale gesprekken te voeren. Maar je kunt ook denken aan een andere invulling, zoals een ouderling voor liturgie of voor vorming en toerusting. Veel gemeenten kennen ook een jeugdouderling of een missionaire ouderling. Deze ouderlingen blijven medeverantwoordelijk voor het geheel van de gemeente, ze hebben alleen een meer specifieke opdracht binnen dat geheel.

Valkuilen

• De taak van ouderling vernauwen tot pastoraat, terwijl een ouderling verantwoordelijk is voor meer dan pastoraat alleen.
• Denken dat je dit allemaal alleen moet doen, terwijl er waarschijnlijk genoeg mensen te vinden zijn dit graag met je meedenken over bepaalde onderwerpen en ook een deel van je taak op zich willen nemen (denk aan bezoekmedewerkers, een missionaire werkgroep, een werkgroep eredienst).
• De zorgen van mensen te veel op je nek nemen; het is belangrijk om ook weer los te laten en toe te vertrouwen aan de Herder.
• Wees je bewust van het ambtsgeheim, bespreek geen personen in het pastorale team. 

Kansen

• De breedte van de rol geeft je de kans om een belangrijke bijdrage leveren aan de bloei van de gemeente.
• Het menselijke aspect inbrengen in kerkenraadsvergaderingen: wat je hoort in je pastorale werk kan van belang zijn om in de kerkenraad te bespreken. Wat leeft er in de gemeente, wat speelt er, moeten we daar als kerkenraad iets mee? Daarbij gaat het om méér dan de onderlinge gemeenschap, het gaat altijd om die drievoudige verbondenheid: met God, met elkaar en met de wereld om ons heen. 
• Je verdiepen in de betekenis van de eredienst Pijl naar beneden Verder lezenOrde van dienst en welke rol jij als ouderling daarin mag vervullen.

Cursus voor ouderlingen

In de online basistraining ouderling ga je aan de slag met jouw roeping en kwaliteiten als ouderling. Je leert wat de bijbel en de kerkorde ons vertellen over het ambt van ouderling. Ook ga je aan de slag om jouw specifieke taken en kwaliteiten te leren kennen, zodat je je eigen opdracht voor de praktijk doordacht kunt formuleren en gedegen aan de slag kan als ouderling. 

Eeuwenoud verhaal

Volgens Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV, is het belangrijk dat we het eeuwenoude paasverhaal blijven vertellen, in een modern jasje met actuele elementen. “Vanuit de christelijke traditie maken we als KRO-NCRV programma’s en initiatieven waarin liefde voor de mensen om je heen een grote rol speelt. The Passion is daar een mooi voorbeeld van en maakt duidelijk dat het Paasverhaal over Jezus, dat bijna 2000 jaar oud is, nog steeds actueel is. Het brengt mensen met elkaar in verbinding, laat kijkers anders kijken en helpt een handje om het anders te doen. Nu het paasverhaal dit jaar met publiek mogelijk is willen we mensen uit heel Nederland weer samenbrengen, dat maakt het live-evenement extra bijzonder.”

Missionaire kans

De Protestantse Kerk is een van de initiatiefnemers die The Passion ook in 2023 weer mogelijk maken. Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk: “Als kerk staan we midden in de wereld. We zien The Passion als een missionaire kans om het paasverhaal te vertellen aan miljoenen Nederlanders en zoeken manieren om een vervolggesprek over de betekenis hiervan op gang te brengen.” 

Publiek

Na eerdere edities zonder publiek, verwelkomt KRO-NCRV samen met de gemeente Harlingen weer publiek bij The Passion in 2023. Burgemeester Ina Sjerps kijkt uit naar de komst van het muzikale paasevenement in de Friese stad: “Harlingen is trots dat The Passion 2023 vanuit onze mooie havenstad aan de Waddenzee wordt uitgezonden. Harlingen is dé zeehavenstad van Friesland met een monumentale binnenstad en een zeer rijke cultuurhistorie. Een evenement als The Passion past wat ons betreft bij uitstek in een culturele stad aan zee. We laten Nederland dan ook graag kennis maken met de veelzijdigheid van onze gemeente en inwoners. Wij heten The Passion én alle kijkers vanuit de rest van Nederland van harte welkom!”

Doet jouw gemeente mee? 

In aanloop naar de landelijke Passion op donderdag 6 april organiseert de Protestantse Kerk The Passion 40daagse. Gemeenten in heel Nederland kunnen hieraan meedoen door een concert en een paaswake te organiseren: een unieke kans om het paasverhaal op een laagdrempelige manier te delen in jouw dorp, stad of wijk. Doe je mee? 

The Passion 2023 wordt vanuit Harlingen uitgezonden op Witte Donderdag 6 april om 20.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1.

Met elkaar optrekken

Het mentoraat is een verplicht onderdeel van de permanente educatie van een predikant, kerkelijk werker of geestelijk verzorger in de Protestantse Kerk. De dienstenorganisatie bemiddelt tussen beginnend predikant en mentor. Mentor en mentorant trekken een jaar lang met elkaar op en komen ongeveer 10 à 12 keer bij elkaar. Evelyn Noltus, predikant van de Johanneskerk te Leersum, nam een jaar lang Murielle van Diepen onder haar hoede bij haar start als predikant van de Protestantse Gemeente De Ark in Reeuwijk. 

Op de foto: ds. Evelyn Noltus (links) en ds. Murielle van Diepen (rechts)

Wat houdt de rol van mentor in?

Van Diepen: “Zeker in het begin kun je als startende dominee met veel vragen rondlopen. Ook al had ik al ruime werkervaring op andere terreinen voor ik begon, het is toch heel fijn als er een ervaren predikant met je meekijkt en meedenkt. Je hoeft het dan niet allemaal alleen uit te zoeken. Met je mentor kun je alles bespreken.”

Noltus: “Ik ben al bijna 30 jaar predikant, en al vaker mentor geweest. Samen met Murielle heb ik een werkwijze uitgezocht die we allebei prettig vonden. De officiële spelregels hebben we daarbij als handvat maar niet als strikt keurslijf gebruikt. Samen bewaak je dat het hele werkveld aan bod komt.” 

Welke dingen bespreken jullie met elkaar?

Van Diepen: “In de eerste sessies bespraken we vooral de diversiteit aan taken in de gemeente. Het is goed om die samen helder te krijgen. De veelheid aan taken is het mooie van het predikantschap, maar het kan ook je valkuil zijn. De gesprekken met Evelyn maakten inzichtelijk dat ik niet veel tijd over had voor extra taken. Dat kon ik daarna ook bij mijn kerkenraad aangeven.”

Noltus: “Het maken van zo’n helder schema maakte voor jou duidelijk hoeveel je al deed. We zagen dat er niet veel rek meer in zat. Dat helpt enorm bij het richting geven aan je werk.”

Hoe zien jullie je rol als mentor en mentorant?

Noltus: “Mijn rol ervaar ik vooral als collegiale vorm van aandacht. Ik ga als ervaren predikant niet even vertellen hoe het moet, want het is haar gemeente. Tijdens de gesprekken kreeg ik zelf ook steeds een spiegel voorgehouden. De verhalen van een beginnend collega zetten je aan het nadenken: waarom doe ik het eigenlijk al zo lang op deze manier? Er is ruimte voor alles in de gesprekken: je kunt de fijne dingen maar ook alles wat je frustreert in veiligheid met elkaar delen. Alles blijft onder ons.”

Van Diepen: “Die gelijkwaardigheid en vertrouwelijkheid vond ik echt heel prettig. Evelyn ondersteunde mij in alles waar ik mee bezig was. Pastoraat, beleid, spiritualiteit en theologie, alle onderwerpen kwamen langs in de gesprekken.” 

Welke hulp krijg je vanuit de dienstenorganisatie?

Van Diepen: “De afdeling mentoraat van de dienstenorganisatie gaf mij een naam door van een mogelijke mentor. Daarna volgde een kennismakingsgesprek. Met de eerste mentor die me was voorgesteld had ik geen klik. Daar kon ik gewoon eerlijk in zijn, al voelde ik wel wat schroom om het te vertellen. De consulent mentoraat heeft me voortreffelijk geholpen. Ze vond iemand anders voor me: Evelyn. Bij haar was de klik er meteen wel. Dat is belangrijk, want je trekt toch een jaar intensief met elkaar op. Na afloop lever je je eindverslag in bij de consulent voor het mentoraat, en daarmee is de mentoraatsperiode afgerond.”

Hoe kijken jullie terug op deze tijd?

Noltus: “Ik keek altijd uit naar de momenten dat Muriëlle mijn kant opkwam. Het is heel fijn om met een frisse blik met een collega te kunnen meekijken, en tegelijk ook te kunnen reflecteren op je eigen werk.”

Van Diepen: “De mentoraatsperiode hielp me te groeien in mijn rol, maar ook in mijn zelfvertrouwen als predikant. We hebben diverse casussen besproken, en al sparrend met elkaar kwamen er allerlei handelingsperspectieven boven. Je denkt vaak in eigen paden die je zelf al hebt gevormd, maar juist de frisse blik van buiten verbreedt je mogelijkheden.” 

Welke mooie herinnering blijft?

Van Diepen: “Ik herinner me een moment midden in coronatijd. We hadden elkaar al verschillende keren online gesproken en eindelijk konden we elkaar weer live spreken. Ik was onderweg naar Evelyn en luisterde in de auto naar een cd van Coldplay. ‘Up and up, we’re gonna get it’ werd er gezongen. Er sprak voor mij zo’n hoop uit dat het allemaal weer goed zou komen. Ik vertelde het bij aankomst en Evelyn en het raakte ook haar diep.” 

Noltus, lachend: “Het inspireerde mij ook wat passende popsongs in mijn diensten te verwerken. Sommige teksten sluiten echt goed aan bij wat je deelt in de kerk.”

Iets betekenen

In de toekomst wil Murielle van Diepen zelf ook wel mentor zijn van een beginnend predikant. “Dan kan ik ook weer iets iets betekenen voor een collega die net gestart is in dit bijzondere vak.” 

Overweeg je om ook mentor te worden? Stuur dan een e-mail naar mentoraat@protestantsekerk.nl.

Lees hier meer over het mentoraat als onderdeel van de Permanente Educatie:

Ambulant predikant

Hij is de 60 voorbij, de laatste jaren van zijn werkzame leven naderen. “Dan ga je nadenken over waar je wilt wonen als je gepensioneerd bent”, vertelt ds. Pier Prins een maand nadat hij begonnen is als ambulant predikant in  Loppersum en Assen. “Ik heb 24 jaar met veel plezier in Zuid-Limburg gewoond en gewerkt, als gemeentepredikant en als geestelijk verzorger in het ziekenhuis. Maar het leek me goed om te anticiperen op de komende pensioendatum. Mijn vrouw is vervroegd met pensioen gegaan, dat maakte de mogelijkheden groter. We woonden vroeger in het noorden, we hebben er altijd contacten gehouden en er woont familie. Van een collega hoorde ik goede ervaringen over het ambulant predikantschap. Het leek me een afwisselende invulling voor de laatste jaren.”

Mobiliteitspool

Prins zocht contact met de mobiliteitspool, waar hij al over gehoord en gelezen had. “Na een informatief gesprek schreef ik een brief. Daarna volgde een sollicitatiegesprek, waar aan het eind de gemeenten Loppersum en Assen al als mogelijkheden werden genoemd. Die snelheid overviel me wel een beetje, maar ik zag het vooral ook als een nieuwe uitdaging. Er volgden gesprekken in beide gemeenten met moderamen en kerkenraad. Nu heb ik twee tijdelijke aanstellingen van 18 uur in een dorp en in een stadswijk. Fijn ook dat ik fulltime aan de slag kon.”

Voorbijganger

Een ambulant predikant wordt verbonden aan een gemeente die even geen eigen predikant heeft. Prins: “Als ambulant predikant ben en blijf je dus een voorbijganger. Maar ik investeer wel in de contacten en werkzaamheden, en verdiep me in de gemeente. Het is een onzekere factor hoe lang ik hier aan het werk zal zijn. In principe heb ik een contract voor een jaar. Mogelijk wordt het contract verlengd. Ik maak me er geen zorgen over in de context van de huidige veranderende situatie in de kerken.”

Het werk kan doorgaan

De ambulant predikant doet de reguliere werkzaamheden, met de nadruk op pastoraat en voorgaan in de dienst. Prins: “Dat past goed bij mij, ik vind het pastorale en het kringenwerk het leukste aan het predikantschap. Daar klopt voor mij het hart van de kerk.” Fijn vindt hij ook dat hij als ambulant predikant niet de hele verantwoordelijkheid op zijn schouders hoeft te nemen. “Gemeenten ervaren een ambulant predikant als steun omdat het predikantswerk door kan gaan.”

Begeleiding

De begeleiding door de mobiliteitspool ervaart Prins als positief en plezierig. “Ik heb in deze beginfase regelmatig contact gehad, en onlangs had ik een eerste evaluatiegesprek. Ook ga ik graag meedoen aan het uitwisselen van ervaringen tussen ambulant predikanten via Teams.”

Lees ook:

Samen zingen

De samenzangconcerten krijgen het motto ‘Samen zingend naar Kerst’ en worden gehouden in 4 monumentale kerken: de Grote Kerk in Sliedrecht (15 december), de Grote Kerk inHarderwijk (17 december), de Flambou in Surhuisterveen (18 december), de Grote Kerk in Vollenhove (19 december) en de Grote Kerk in Middelharnis (23 december). Lucas Krameren Pearl Jozefzoon, begeleid door een combo samengesteld uit professionele muzikanten, zingen samen én met het publiek bekende en onbekende kerstliederen.

Lage entreeprijs

De samenzangconcerten zijn breed toegankelijk. De lage entreeprijs biedt zoveel mogelijk muziekliefhebbers de kans om erbij te zijn. Tijdens de concerten is er kort aandacht voor de schrijnende situatie van vluchtelingenkinderen in Griekenland, het kerstproject van Kerk in Actie.

Zingen in de kerk

Vanuit de Protestantse Kerk worden de concerten georganiseerd door Zingen in de Kerk, het muzikale programma van deze kerk. Aan Zingen in de Kerk is een groot aantal bekende en minder bekende christelijke artiesten verbonden die door kerken het hele jaar door gratis geboekt kunnen worden.

Tijdens deze concerten vinden audio-opnames plaats die ook te horen zullen zijn bij de radioprogramma's Groot Nieuws en De Muzikale Fruitmand (NPO Radio 5). In 2023 zullen erook TV-opnames plaats gaan vinden.

Kaarten bestellen

Meezingen in het projectkoor

Je kunt tijdens de samenzangavonden ook meezingen in het projectkoor! Tijdens het kerstconcert in jouw woonplaats nodigen we jou uit om mee te zingen in het speciaal samengestelde kerst-projectkoor. Samen met Lucas Kramer en Pearl Jozefzoon worden er een aantal prachtige kerstliederen ingestudeerd.

Doe je mee? Bestel kaarten om mee te zingen in het projectkoor via onderstaande link: 

Bestel kaarten voor het projectkoor

Koud thuis? Kom er warm bij zitten

Door de steeds maar stijgende kosten zullen veel mensen die het financieel al moeilijk hebben thuis de verwarming uit laten en lampen niet aanzetten. Daarnaast is het prijsplafond van de energierekening pas eind januari op de rekening te voelen. Het Leger des Heils wil hen niet in de kou laten zitten en heeft vanaf 1 november jl. overdag de deuren van meer dan honderd buurthuiskamers geopend. Samen met andere organisaties zorgen ze daarmee voor warme huiskamers in ieders buurt.

Waarom 'Warme Kamers'?

De buurthuiskamers zijn elke dag open. Onder de naam 'Warme Kamers' wil het Leger des Heils ervoor zorgen dat iedereen in de buurt een plek heeft waar hij of zij naartoe kan. Om te studeren, om een gratis kopje koffie te drinken, een spelletje te spelen met je kind of gewoon een boek te lezen. De Protestantse Kerk ondersteunt dit initiatief van harte. “Het is belangrijk dat we onze naasten in nood helpen, ook dichtbij”, aldus Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk. “Omdat er nog niet in iedere plaats een buurthuiskamer is doen we een oproep aan onze kerkelijke gemeenten om - indien mogelijk - een ruimte in je kerkgebouw hiervoor beschikbaar te stellen. Samen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen warm de winter doorkomt.”

Ook wat doen?

Het Leger des Heils kan alle hulp gebruiken in de buurthuiskamers. Naast ruimtes zijn er ook nog veel vrijwilligers nodig voor de ‘Warme Kamers’. Meer informatie: legerdesheils.nl/warmekamers

• is koopvaardijpredikant namens het protestants koopvaardijwerk in Amsterdam, en werkt daar nu 25 jaar als geestelijk verzorger in de havens. Daarvoor was hij jeugdwerker in Houten, als bijbaan naast zijn studie. 
• studie theologie in Utrecht, daarna kerkelijke opleiding in Amsterdam. 
• voelt zich verwant aan de oecumenische en interreligieuze stroming binnen de kerk.

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken? Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?

“Vrijheid, vertrouwen en een goed team en netwerk. Ik probeer één vaste middag en avond in de week echt vrij te houden, maar de rest van de tijd kun je me op en nabij de schepen vinden. De persoonlijke gesprekken met zeelieden vind ik het mooiste van mijn werk. Als je met hen bidt, zijn ze vaak in tranen. Het leven is zwaar als je zo lang van huis bent. De kerk is vaak de enige die naar zeelieden omkijkt. Ik vind het bijzonder dat ik hiervoor vrijgesteld ben en soms het verschil voor hen kan maken. Dat heeft een mens echt nodig.”

Wat doe je het liefst van je kerkenwerk?

“Het contact met de zeelieden. Op mijn telefoon staan nummers van mensen over de hele wereld. Vroeger schreven koopvaardijdominees brieven, ik houd contact via de mobiel of computer. Je kunt mensen bijstaan als ze ziek zijn, maar ook in tijden van vreugde. Via online preekjes van 1 minuut spreek ik zeelieden toe over het leven op zee. Ik hoop ze hiermee te ondersteunen als ze ver van huis zijn.” 

Met wie zou je graag een keer aan tafel zitten?

“Met Jezus. Je kunt Hem zien zoals de Emmaüsgangers: dat je plotseling merkt dat Hij het is. Soms is het alsof ik Jezus ontmoet in een van de zeelieden, het is zo inspirerend hoe zij dingen verwoorden. Zij hebben mijn persoonlijk geloof heel erg verrijkt.”

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving?

“De kerk is behoorlijk in het gedrang in onze seculiere samenleving. Het lijkt wel of we geen godsdienstige uitingen meer kunnen verdragen. Ik hoop op meer kansen en respect voor wat de kerk doet, zodat ze haar zorgtaak kan oppakken. De kerk is dan niet alleen biddend, maar ook praktisch aanwezig. En als pastoraat en diaconaat samengaan, is het evangelie ijzersterk.”

Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je collega’s aan?

“De podcast ‘Filosofie’ van het Centre Erasme vind ik ongelooflijk goed. Drie interviewers bevragen een specialist over filosofen als Plato, maar ook Thomas van Aquino komt aan bod. Tijdens het luisteren doe ik ideeën op voor preken. Kortom, een aanrader!”

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“Prediker 3, vers 1 ‘Voor alles wat er gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel’ vertolkt precies hoe ik in het leven sta. Het is bevrijdend: minder mooie dingen gaan voorbij. Ook bij zeelieden slaat deze tekst aan.”

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Dat de kerk weer van grote betekenis wordt in Nederland, want ze heeft zoveel te bieden. In tijden van crises en moeilijkheden kan de kerk troost, hoop, vertrouwen en liefde geven. Bovendien zet ze dingen in perspectief. Wat is er al niet voorgevallen in die 2000 jaar dat de kerk er is? En nog steeds staat Gods huis als een rots.”

Lees meer in de serie over het ambt: 

De laatste zondag van het kerkelijk jaar heet ook wel Eeuwigheidszondag, of Zondag van de voleinding. De combinatie van de woorden eeuwigheid en voleinding raakt mij. Eeuwigheid kwalificeert de voleinding, het maakt duidelijk wat voleinding betekent. 

Voleinding zou je kunnen lezen als een deftig woord voor ‘het zit erop’, ‘de klus is geklaard’. 

Nu gaat het in het christelijk geloof volop over het gewone leven van alledag. De Bijbel kwalificeert dit alledaagse leven als schepping. Als geschenk van de Schepper, de bron en bestemming van het leven. Elk leven heeft een begin en een einde. God geeft ons mensen tijd van leven. Juist de begrenzing van de tijd maakt onze levensdagen en -jaren zo kostbaar.

Wij zijn tijdelijk, God is eeuwig

Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar klinken in veel protestantse kerken nog eenmaal de namen van degenen die in het kerkelijk jaar zijn overleden. Zij bepalen ons bij de begrenzing en voltooiing van het leven. Wij mensen zijn tijdelijk, zelfs heel de schepping is tijdelijk. Maar, zo vieren we op deze zondag, het leven eindigt niet bij de dood. Het leven keert terug tot God, de Eeuwige. Wij zijn tijdelijk, God is eeuwig. 

Al eeuwenlang viert de kerk op deze Eeuwigheidszondag dat Christus koning is. Koningen komen en gaan, maar Christus’ koningschap verduurt de tijd. Hij regeert, zelfs tot over de grens van de dood.

Daarom:

Zou ik niet van harte zingenHem die zozeer mij verblijdt?Want ik zie in alle dingenniets dan zijn genegenheid. Is de hartslag van het levenniet de liefde van de Heer?Liefde draagt hen meer en meer,die in dienst van Hem zich geven.Alle dingen hebben tijd, maar Gods liefde eeuwigheid. 

(Lied 903 in Liedboek. Zingen en bidden in huis en kerk)

Bestel het boekje 'Voor wie los moet laten'

Bij de laatste zondag van het kerkelijk jaar is een mooi geschenkboekje verschenen. In Voor wie los moet laten, gedachten bij het afscheid geven verschillende auteurs woorden aan gemis, aan rouw, maar ook aan hoop, troost en vertrouwen.

• Werkt als ‘defensiedominee’ bij opleidings- en trainingscentrum Genie in Vught. Hiervoor gemeentepredikant in Zetten en Oosterbeek, diaconaal jeugdwerker in Den Haag en uitgezonden medewerker van Kerk in Actie bij de predikantenopleiding in Mozambique. 
• studie theologie in Amsterdam, acculturatiecursus bij Hendrik Kraemer Instituut Utrecht (voorbereiding voor uitzending naar buitenland) en klinisch pastorale vorming in Nijmegen.
• voelt zich verwant aan de oecumenische en protestantse stroming binnen de kerk. 

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken? Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?

“Doordat ik met collega’s inspiratie, maar ook mijn vragen en onzekerheid mag delen. Bij de protestantse dienst geestelijke verzorging binnen de krijgsmacht is dat heel goed geregeld. We hebben regelmatig intervisie, studiedagen, er is collegiaal overleg en je wordt gestimuleerd om elkaar op te zoeken.”

Wat doe je het liefst van je kerkenwerk?

“Omgaan met mensen is een belangrijke kern van mijn werk, daarnaast vind ik het fijn om voor te gaan in kerkdiensten of een bezinningsmoment te houden voor militairen. Je kunt woorden geven aan vragen en ervaringen van mensen, en tegelijk verwerken wat je meekrijgt in het pastoraat.” 

Met wie zou je graag een keer aan tafel zitten? 

“Met Eva Jinek. Niet voor de camera’s, maar bij een gemeentemaaltijd of in een buurthuis. Het leven, maar ook je hoop en dromen met elkaar delen. Samen ervaren dat er gemeenschap groeit waar mensen kwetsbaar durven zijn. Ik zou met haar willen onderzoeken of er ook een meer opbouwende vorm van journalistiek kan bestaan die de waan van de dag meer links laat liggen.”

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving?

“Een kerk die meer open durft te zijn kan een goede rol spelen in de samenleving. Iets minder gericht op kerkelijke tradities en meer luisteren naar mensen en hun (levens)verhalen. Vanuit geloofsvertrouwen aanwezig zijn op plekken waar mensen het moeilijk hebben en samen met anders-gelovigen zoeken naar wegen van vrede en recht.”

Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je je collega’s aan?

“Ik heb met veel plezier ‘Fortuna’s kinderen’ van Annejet van der Zijl gelezen, een aangrijpend en hoopgevend verhaal over liefde in een wereld vol haat en racisme. Ook kijk ik graag documentaires die mensen van verschillende achtergronden op integere manier laten zien. Zoals ‘De Wasstraat’ of de korte tv-serie Zina over vijf Marokkaans-Nederlandse jonge vrouwen. Ze openen je ogen voor groepen die minder vertegenwoordigd zijn in je kerk of bubbel.”

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“De genezing van de kromgebogen vrouw (Lucas 13:10-17), een prachtig verhaal over bevrijding, juist op de sabbat. Het laat zien dat wij niet gebukt, maar rechtop door het leven mogen gaan. Ik geloof echt dat God ons wil bevrijden van alles wat ons klein houdt.” 

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Dat we het contact met mensen in alle lagen van de samenleving hervinden. In mijn werk merk ik dat veel militairen een bezinningsmoment op zijn tijd echt waarderen. Ik lees een bijbelverhaal, geef ze gelegenheid een kaarsje aan te steken, en zoek steeds de aansluiting bij de situatie waarin militairen zich bevinden. Zo’n moment noem ik een adempauze in het drukke bestaan. Zou zoiets niet ieder mens goed doen?”

Lees meer in de serie over het ambt:

Gesprek met atheïsme

Tomáš Halík wordt in 1948 in Praag geboren. Een groot deel van zijn jonge leven wordt bepaald door het communisme. In deze context bekeert hij zich op zijn 18e tot het christelijk geloof. Na zijn studie sociologie en filosofie studeert hij theologie en wordt in 1978 in het Oost-Duitse Erfurt, in het geheim, tot priester gewijd. Vanwege een kritische speech bij zijn afstuderen is hij dan al enige tijd bij de overheid uit de gratie. In de periode die volgt groeit hij uit tot een naaste medewerker van František Tomášek, kardinaal in Praag, iemand die aan den lijve ervaren had hoe behoedzaam de kerk in een communistische omgeving moest opereren. Het legt bij Halík de basis om zich tot het atheïsme te verhouden, eerst in een communistische omgeving, maar na de omwentelingen van 1989 ook tot het westers atheïsme. Beide durft Halík in het gezicht te kijken en als gesprekspartners te nemen. Hij legt daarmee de relevantie van het christelijk geloof opnieuw op tafel. Na de Fluwelen Revolutie in 1989 wordt Tomáš Halík een van de externe adviseurs van Václav Havel. Onder Paus Johannes Paulus II is hij lid van de pauselijke Raad voor de dialoog met niet-gelovigen. Het onderstreept de brede erkenning die Halík krijgt om het gesprek met het atheïsme niet uit de weg te gaan maar juist op te zoeken, en de eigen positie van het christelijk geloof erin te versterken.

Waar kennen we Tomáš Halík van?

Breed bekend wordt Halík in Nederland na het verschijnen van Geduld met God. In dit boek houdt Halik een pleidooi voor meer 'Zacheussen' in de kerk, de mensen die zich aan de rand van de kerk bevinden. Juist in de marge hebben zij de kerk iets bijzonder waardevols te geven: het vermogen om te twijfelen en een vraagteken bij geloven te zetten. Daarmee houden ze de kerk scherp, die anders zomaar het gevaar loopt vast te komen zitten in haar eigen (Gods)beelden. De ondertitel van het boek is veelzeggend: twijfel als brug tussen geloven en niet-geloven. 

Die brug probeert Halík ook te leggen in Ik wil dat jij bent. Daarin benadert hij de relatie tussen geloof en ongeloof vanuit een andere hoek: de liefde. Geloof als alleen een overtuiging van het bestaan van God is niet genoeg. 'Wij kunnen God slechts door onze liefde en ons verlangen omarmen', schrijft Halík. Er is meer nodig dan alleen een set van waarheden. Geloven betekent ook, en allereerst: liefhebben. Zelf geliefd zijn door een liefhebbende God, zelf liefhebben vanuit diezelfde God en zo de ander tegemoet treden. Liefde die wat Halík betreft misschien nog wel het meest tastbaar wordt bij de viering van het avondmaal. Daarin ontmoeten de liefde van God en de liefde voor de medemens elkaar. 

Wie de woorden van Halík leest vanuit de context van zijn levensverhaal ontdekt dat zijn denken over de liefde niet de zoveelste uitkomst van een bijbelstudie is, maar dat het diep doorleefde woorden zijn van een theoloog die ontdekt heeft wat er overblijft als in een tijd van atheïsme alle franje van het christelijk geloof is afgepeld.

Wat kunnen we in de plaatselijke gemeente in Nederland met zijn gedachtegoed?

Het denken van Tomáš Halík kan gemeenten in Nederland allereerst ruimte en nieuw perspectief geven. Dat een relatief onbekende schrijver in een paar jaar tijd zoveel aandacht voor zijn boeken heeft gekregen, lijkt iets te zeggen over de snaar die hij raakt. De verhouding tussen geloof en ongeloof is voor veel gemeenten een actuele vraag. Niet alleen in de relatie met anderen buiten de gemeente, maar evengoed in de kerk zelf. Aan de tafel van de Heer zitten ook mensen die worstelen met hun vragen of twijfel rond geloven. Halík daagt je uit om die twijfel en vragen eerlijk op tafel te leggen en ze te zien als gesprekspartners. Juist dan wint je eigen geloof aan kracht. Anders gezegd: een geloof dat zich durft te laten bevragen wordt juist steviger. Andersom: wie die kritische vragen uit de weg gaat, loopt het gevaar zich te verschuilen in het eigen gelijk en denkbeelden die niet voor verandering vatbaar zijn. Ik wil dat jij bent zou je als gemeente kunnen lezen als oproep om de eerlijke ontmoeting met de twijfelende ander aan te gaan, om daardoor ook zelf te groeien. 

In Ik wil dat jij bent noemt Halik het avondmaal de bron van de aanwezigheid van het christelijk geloof in deze wereld. In andere woorden: in brood en wijn ontmoeten hemel en aarde elkaar. Het verbindt ons met de levende Heer. En het helpt ons om met dezelfde ogen waarmee die Heer ons ziet, om te zien naar de ander. Brood dat ons voedt en in beweging zet. Halík helpt ons om het avondmaal niet alleen te zien in de relatie tussen God en ons, maar plaatst brood en wijn ook in de relatie met de wereld waarin we leven. 

Maak kennis met Tomáš Halík

Van de hand van Tomáš Halík verschenen diverse boeken, waarvan er veel in het Nederlands zijn vertaald. Naast Geduld met God en Ik wil dat je bent verschenen onder meer nog in het Nederlands

• De nacht van de biechtvader. Christelijk geloof in een tijd van onzekerheid

Een reflectie op de praktijk van Halík als biechtvader, waarin mensen hem hun vragen, twijfels, verlangens en vragen voorleggen. Vragen die Halík ziet als een handreiking om het christelijk geloof steeds beter te verstaan.

• Raak de wonden aan. Over niet zien en toch geloven

Een prikkelend boek waarin Halík stelt dat wie de pijn in de wereld niet serieus neemt, God niet kan belijden. We geloven in een gekruisigde Jezus, die ook een gewonde Jezus is. En in zijn wonden draagt Jezus ook de wonden van ons mensen, die van de wereld. In dit boek richt Halík zich op deze wonden en neemt de 'ongelovige' Tomas daarbij als vertrekpunt. 

Meer over het leven en denken van Tomáš Halík is te vinden in zijn biografie In het geheim geloven. Op internet zijn volop recensies en interviews te vinden naar aanleiding van zijn boeken.

Lees meer in de serie 'theologische profielen':

Heer, ontferm U

Vader in de hemel,

Wij bidden voor alle arbeidsmigranten in Qatar en de rest van de Golfregio, Uw kinderen, die zo ver weg van huis geld verdienen om hun familie te onderhouden.

Ontferm U over hen Heer.Velen zijn zo wanhopig,dat ze geen uitweg meer zienen geen hoop meer hebben voor de toekomst.

Wilt U naar hen omzien,en hen de hoop, genade en waarheid van uw evangelie laten ervarenGedenk hen in hun moeilijkste uren, vul hun leven opnieuw met het nieuwe leven in Jezus Christus.

Wij bidden U voor alle kerken in de Golfregio,bloeiende gemeenschappen in de woestijn.Gedenk een ieder die daar Uw kerk dient,waar mensen uit zoveel landen Uw woord horen.

Gedenk voorgangers en christelijke organisaties als het Bijbelgenootschap in de Golf,mensen die het evangelie in de Golfregio doorgeven.Geef hen wijsheid om arbeidsmigranten bij te staan,zodat zij het zicht op U niet verliezen enweten dat ze bij U altijd veilig zijn. 

Amen

De kracht van bijbelverhalen in de Golfstaten

Samen met het Bijbelgenootschap in de Golf helpt Kerk in Actie arbeidsmigranten in de Golfstaten aan een bijbel in eigen taal. Ook krijgen voorgangers trainingen om bijbelverhalen mondeling door te geven. Zo wordt het goede nieuws ook bereikbaar voor migranten die niet of nauwelijks kunnen lezen. Dat geeft hoop en kracht in zware omstandigheden! Lees er alles over op kerkinactie.nl/bijbelingolfstaten. 

Geef voor dit werk

Lees ook:

• predikant Protestantse Gemeente Tienhoven, daarvoor pastoraal werk in Nieuw-Vennep en Rijsenhout
• studie Engelse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, later theologie en predikantschap aan de PThU in Amsterdam
• voelt zich verwant aan de confessionele en protestantse stroming binnen onze kerk

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken?

“Mijn ontspanning zoek ik vaak in de natuur. Tijdens lange wandelingen ben ik meestal in gebed. Ook krijg ik veel energie van de persoonlijke geloofsverhalen die gemeenteleden me vertellen. Als je hoort wat God in mensenlevens doet, leer je Hem steeds beter kennen. In het pastoraat word ik regelmatig geconfronteerd met verdriet. Dat kan ik moeilijk loslaten. In mijn eerste jaar als predikant schreef ik ‘Onze dominee is detective’, een roman waarin ik dingen die ik meemaakte ​op een humoristische manier verwerkte. Zo kon ik om mezelf blijven lachen en relativeren.”

 Wat doe je het liefst van je kerkenwerk?

“Voorgaan in de kerkdiensten vind ik het allermooist, ik leer daar zelf veel van. Van mooie diensten kan ik de hele dag nagenieten.” 

Met wie zou je graag een keer aan tafel zitten?

“Met Hanneke van Dam. Ze werkte jarenlang als zendelinge in Mongolië en heeft mooie boeken geschreven over alles loslaten, en over Gods stem verstaan. Ik zou met haar willen spreken over dicht bij God leven, en over alles wat ze heeft meegemaakt.”  

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving, en jouw rol daarin?

“Ik vind het belangrijk dat de kerk naar mensen omziet, of je nu wel of niet naar de kerk komt. Maar ook dat we mensen leerlingen van Jezus maken. We durven het tegenwoordig niet zo goed meer, maar het is wel onze opdracht. Je hoopt dat het vlammetje overslaat.”

Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je je collega’s aan?

“Het boek ‘Gevaarlijke roeping’ van Paul David Tripp. Hij houdt ons voor dat je als predikant geen rol moet spelen, maar zelf ook van genade leeft. Dat je liefde en waardering niet in je eigen bediening moet zoeken, dat kan alleen God je geven. Ik lees er iedere week een stukje uit om mezelf scherp te houden.”

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“Op een moment in mijn leven toen ik nadacht of ik predikant zou moeten worden, viel mijn bijbel open bij Romeinen 10, 14 en 15. Daar staat: Hoe lieflijk zijn de voeten van hen die vrede verkondigen, van hen die het goede verkondigen. (HSV) Ik keek naar mijn voeten, zag mijn oude wandelschoenen die er echt niet zo lieflijk uitzagen. Die knipoog van God blijft me bij.”

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Ik hoop dat de jongeren van nu aan de slag gaan om de kerk zo te veranderen dat zij zich er ook in de toekomst thuis voelen. Het is goed als zij eigen vormen bedenken waarbij de boodschap van de kerk overeind blijft.”

Marijke Gehrels werkte mee aan het bijbels dagboekje 'Immanuel Dagoverdenkingen 2023', van de confessionele beweging binnen de Protestantse Kerk. 

Lees ook het verhaal van ds. Johan Mulder in de serie over het ambt: